dinsdag 30 december 2014

Kleijn-zielig

Poster van Bastimentos Clean and Green,
het resultaat van een tekenwedstrijd onder de schoolkinderen
Toen we vijf jaar geleden uit Nederland emigreerden, hebben we een speciale belastingaangifte gedaan, de zogenaamde M-aangifte. Aangezien we wilden dat dit correct zou gebeuren, hebben we daarvoor een specialist in de arm genomen: De Kleijne & Janssen, Belastingadviseurs, Bedrijfsadviseurs, Administratieconsulenten, Juristen. Dat kost geld, maar dat hoort erbij. Goed werk moet betaald worden en dan mag je ook wat verwachten. Dus toen wij begin 2010 druk in de weer waren in duikschool en hostel, handelden zij onze belastingzaken af en we kregen te horen dat alles in orde was. Mooi, kunnen wij ongestoord genieten van ons nieuwe leven.

In 2012 krijgen we echter bericht van de heren belastingadviseurs dat er vragen zijn gekomen van de belastingdienst en dat ze opnieuw in de aangifte moeten duiken. Na controle blijkt dat de betreffende werkneemster in de oorspronkelijke aangifte een zeker bedrag in de verkeerde kolom heeft gezet en dat heeft tot verwarring geleid, maar de werkneemster heeft het nodige met de belastingdienst gecorrespondeerd en alles uitgelegd en nu is het dan echt in orde. Uiteraard heeft de medewerkster hier werk aan gehad en we krijgen een fikse rekening voorgeschoteld. Ook al zijn we het daar niet mee eens, het extra werk is tenslotte ontstaan door een fout van hun, betalen we de honderden euro’s toch maar.

Begin dit jaar, tijdens ons verblijf in Nederland komt, met vrienden, het gesprek op belastingen en realiseren Roberto en ik ons dat we nooit zelf een kopie van de uitgewerkte M-aangifte ontvangen hebben. We vragen dus een kopie op die we via de mail ontvangen. Nu we zien welke antwoorden er op de diverse vragen van de aangifte gegeven zijn, rijzen er toch een paar vragen bij ons die we dus aan onze adviseurs voorleggen. We krijgen als reactie dat de betreffende medewerkster met zwangerschapsverlof is en een andere medewerker zou hier helemaal voor in het archief moeten duiken, dus of het goed is als de medewerkster hier zelf op terug komt over een half jaartje.
Ach, natuurlijk begrijpen we dat, het leven gaat door nietwaar, dus we wachten wel. Wat is tenslotte een half jaar op een mensenleven.

En inderdaad, een half jaar later krijgen we een vrolijke e-mail van de nieuwbakken moeder. Ze heeft er niet eens voor in het archief hoeven duiken, zo meldt ze trots, want ze kon de vragen, na al die tijd, gewoon uit d’r blote bolletje beantwoorden. En we hoeven ons geen zorgen te maken, stelt ze gerust, want alles is helemaal in orde.
Een week later krijgen we, tot onze verbazing, een rekening gepresenteerd. De dame in kwestie heeft een kwartiertje nodig gehad om de e-mail aan ons te dichten dus we worden gefactureerd voor een kwart uur, inclusief BTW een bedrag van € 25,41 (waarschijnlijk heeft het schrijven haar niet meer dan tien minuten gekost, maar ja, we moeten afronden). Hmmm....

Nu hebben wij niet veel rekeningen in Nederland te betalen, dus het duurt even voordat we daaraan toekomen en na een paar weken ontvangen we een herinnering. Het toeval wil dat die herinnering binnenkomt op het moment dat we net een hele ochtend bezig zijn geweest met het vuil ruimen in het dorp (want zoals jullie weten werken we als vrijwilligers bij de groep “Bastimentos Clean and Green”) en ik denk enigszins geïrriteerd: “als mensen zich hier uren, dagen, wekenlang onzelfzuchtig kunnen inzetten voor hun gemeenschap en medemens, waarom moet in Nederland dan iedere minuut in klinkende munt omgezet worden?”
En ineens komt er een idee in me op om hier op een ludieke wijze een draai aan te geven. We beantwoorden de herinnering met een uitleg over onze “Bastimentos Clean and Green” groep en vragen of het niet leuk zou zijn om dat kwartiertje werk van de factuur te doneren aan het goede doel. Terwijl ik het schrijf denk ik nog hoopvol dat deze tijd van kerst en nieuwjaar een uitgelezen gelegenheid hiervoor is.
De volgende ochtend hebben we al antwoord. Ik citeer:
Ik heb het even aan de heer de Kleijne gevraagd en hij deelde mij mede dat ons kantoor al aan diverse goede doelen schenkt. Hoe nobel uw gedachte ook is, wij kunnen helaas niet aan uw verzoek voldoen.” En of we de factuur s.v.p. per omgaande willen betalen.

Ik realiseer me dat ik voor een Nederlands publiek schrijf en ik loop het risico dat de lezers me nu meewarig aankijken en zeggen “Wat had je dan verwacht? We leven nu eenmaal in een uurtje-factuurtje maatschappij waarin iedere seconde geld kost.” En misschien hebben jullie wel gelijk en hebben wij na vijf jaar buitenland gewoon een andere mind-set, maar er blijven bij mij twee gedachten door m’n hoofd spoken.
Ten eerste, om het dan toch even zakelijk te houden: Wat een gemiste kans op een beetje gratis reclame! (dit stukje had namelijk ook heel positief voor hun kunnen uitpakken)
En ten tweede: Wat is in hemelsnaam vijftien minuten op een mensenleven?

dinsdag 23 december 2014

Vrijwilligen

De winnaars van het schoolproject november (met Meester Mitch)
Ik heb het geloof ik al eens zijdelings gemeld maar we hebben ons een paar maanden geleden als vrijwilligers aangesloten bij de groep "Bastimentos Clean and Green", die zich inzet om met name het vuilnis-probleem op een duurzame manier aan te pakken.

Clean-up Day december
Er is dit jaar namelijk iets veranderd op Bastimentos, want het was verkiezingsjaar. Hier in Panama betekent dat, dat er niet alleen landelijk een nieuwe partij en een nieuwe president gekozen is maar ook dat er in de provincies en gemeentes andere beambten aan de macht komen. Dus sinds augustus heeft Bastimentos een nieuwe burgemeester, een nieuwe representante en een nieuwe corrigidura. Alle drie zijn het jonge mensen die hun hele leven al op Bastimentos wonen, en voor het eerst sinds we hier zijn, hebben we het idee dat deze mensen daadwerkelijk iets voor de gemeenschap doen.

Steeds meer locals helpen mee
Toen wij eind augustus uit Guatemala terug waren, kwamen we in aanraking met de Bastimentos Clean and Green groep en die hadden inmiddels al contact met de bovengenoemde nieuwe beambten om gezamenlijke acties voor Bastimentos in te zetten. Sindsdien komen we wekelijks bij elkaar en zijn we concreet aan het werk om Bastimentos nog mooier te maken.

En ook de kinderen
Zo hebben we het schoolproject, waar we kinderen leren over afval, recycling en compost. Misschien vind je het vreemd dat dat nodig is maar vergeet niet dat twintig jaar geleden hier nog geen toerist was en de mensen alleen maar natuurlijke producten en afval kenden die ze gewoon in de natuur konden weggooien omdat het toch wel verging. Met het toerisme komen ook de verpakkingen: glas, plastic, blik en ga zo maar door, die natuurlijk niet zomaar in de natuur vergaan en dat moeten de mensen zich hier langzaamaan bewust van worden. En omdat de toekomst bij de kinderen ligt, leggen we hen uit waarom dit afval niet in de natuur mag komen. Ze leren om afval te scheiden en te hergebruiken en hoe ze van plantaardig afval compost kunnen maken die dan weer gebruikt kan worden bij het verbouwen van nieuwe plantaardige producten. 
Tweede onderdeel van het schoolproject is dan ook de aanleg van een schooltuin waar de kinderen groente, fruit en kruiden kunnen verbouwen.

Verder houden we workshops waarin de kinderen van afval nieuwe bruikbare dingen kunnen maken. De meest succesvolle daarvan is de "ziplock" erg handig om plastic zakjes met etenswaar erin hermetisch af te sluiten.
De ziplock maken we van de hals en dop van plastic flessen. Een plastic zak kan door de hals van de fles gehaald worden, de randen van de plastic zak worden daarna over de hals heen gevouwen en je draait de dop erop. Zo simpel en tegelijk zo handig, ik gebruik ze zelf dagelijks!

De "zip-lock"

Zakje door de hals halen,

omvouwen en dop erop.
Om de kinderen te motiveren, behelst het schoolproject een maandelijkse competitie waarmee de winnaars een prijs kunnen verdienen.

Maar voorlopig gaat de meeste energie zitten in het schoonmaken van het eiland. Iedere maand houden we een Clean-Up Day en gaan we met zoveel mogelijk mensen het vuil van de straat halen. Niet alleen het dorp wordt schoon gemaakt, ook de mangroves moeten van veel vuil ontdaan worden, want helaas wordt daar veel illegaal gedumpt. Na weken werken is dat eindelijk gelukt en nu beraden we ons op een manier om de illegale dump te stoppen.

Een boot vol afval
Om dit alles mogelijk te maken, steken we ook veel tijd in het vergaren van geld. Want vuilnis is hier duur. Voor iedere zak afval die in Colon bij de vuilstort wordt aangeboden, moet USD 1,75 betaald worden en dan moet ook de benzine voor de boot nog betaald worden en de vuilniszakken zelf kosten natuurlijk ook geld.
We houden diverse "rommelmarkten" met gedoneerde spullen en we verkopen onze "zip-locks" aan de toeristen met de uitleg van ons goede doel. Verder krijgen we steeds meer locals mee en worden dingen als vuilniszakken inmiddels gedoneerd door de winkeliers.

En zo verkopen we de zip-lock aan de toeristen
De volgende stap wordt nu om het aantal plastic flessen terug te dringen en zowel in de winkels als in de hotels en restaurants de mogelijkheid te bieden om waterflessen van de toeristen opnieuw te vullen uit grote recylce-bare containers of speciale watermachines. 

Kortom, we zijn lekker aan het vrijwilligen!
Het zal nog veel tijd kosten voordat we zijn waar we wezen willen en vaak heb ik het gevoel dat het twee stappen vooruit en één stap terug is, maar er is met deze groep de afgelopen maanden sowieso meer bereikt dan met alle goedbedoelde pogingen in de jaren daarvoor. Laten we hopen dat het doorzet en dat we aan de vooravond staan van een prachtig schoon Bastimentos...

FIJNE FEESTDAGEN EN EEN GEWELDIG GOED 2015!

Onze kerstboom op het plein

maandag 8 december 2014

Verhuizen

Kinkajou
Maandag 1 december is het zover: Verhuisdag.
Een tweetal weken eerder waren we al op jacht gegaan naar een wasmachine en een nieuw gasfornuis, samen met de huiseigenaar Honky. Zoals we kort geleden ontdekten, is zijn voornaam officieel Alvaro maar, zoals iedereen hier op het eiland, heeft hij minimaal één bijnaam en wordt hij altijd Honky genoemd.
Voor grote inkopen, zoals wasmachine en fornuis, kunnen we het best naar het vaste land en vanwege die grote apparaten gaan we dit keer niet met de reguliere watertaxi naar Almirante maar met Honky's eigen boot. Plan is om naar Changuinola te gaan, maar omdat dat toch weer een extra busrit van drie kwartier is, besluiten we eerst even in Almirante te kijken. Almirante is niet echt een stad, maar blijkt toch een paar relevante winkels te hebben en we slagen zonder problemen. Met behulp van het winkelpersoneel worden beide machines in Honky's boot geladen en in veertig minuten motoren we weer terug naar Bastimentos. Daar roepen we de hulp in van een paar mannen die de apparaten naar boven (het pad heeft zo'n 40 traptreden), naar het huis sjouwen. Je hebt het al begrepen: hier op de eilanden doen ze niet aan thuis-bezorgen...

Zaterdagmiddag (29 november) om vijf uur krijgen we de sleutel van het huis en weet ik dat ik de volgende dag aan het grote inpakken kan gaan beginnen. Alles, behalve de keukenspullen want die pak ik pas op de ochtend van de verhuizing in.
Op D-day staan we vroeg op en na het ontbijt begin ik aan het inpakken van de keuken. Rond negen uur staat het hele boeltje klaar: in totaal zo'n 20 koffers, dozen, tassen, zakken en wat los spul van onhandig formaat.


Omdat het huidige huis een stuk op de heuvel staat en het toekomstige huis verderop in het dorp ook weer een stuk op de heuvel staat, hebben we dit keer niets aan een boot en moet alles de heuvel af, de straat door en de heuvel weer op gesjouwd worden. En omdat we toch ook niet meer de jongsten zijn, besluiten we daarvoor een paar sterke mannen in te huren. Hier in Panama zijn dat (zoals ze hier genoemd worden) de "indio's": de oorspronkelijke indiaanse bevolking (in deze streek van de Gnöbe-Buglé stam). Net als de sherpa's in Nepal, zijn de indio's de "dragers" van dit land. Klein van stuk maar stevig en gespierd, kunnen ze, schijnbaar moeiteloos, onvoorstelbaar veel gewicht versjouwen.
Roberto heeft dus twee man uit het dorp gevraagd en terwijl zij heen en weer sjouwen met onze spullen is Rob in het nieuwe huis aan het klussen (fornuis en wasmachine installeren, dingen ophangen e.d.) en maak ik het oude huis schoon. Binnen drie uur is alles verhuisd en kan ik op weg naar ons nieuwe honk om daar op mijn gemak weer alles uit te pakken. 's Middags om vier uur heeft bijna alles alweer een plek gevonden en kunnen we in onze hangmat genieten van een welverdiend koel drankje.

Montezuma Oropendola
Het went ouderwets snel in het nieuwe huis. De kolibries hebben de nieuwe bird-feeder al volop gevonden en we hebben onze eerste Kinkajou alweer gespot. De Montezuma Oropendola's, met hun prachtige gele staart en specifieke zang, zijn alom vertegenwoordigd in de bomen rondom het huis en 's avonds als het schemert, komt de zacht-zoete geur van de ylang-ylang bloesem ons tegemoet. Gôh, die was ik vergeten maar dat is waar: we hebben hier twee ylang-ylang bomen en ze zitten nokvol bloemen! Heerlijk....

Ylang-Ylang